• Rauw vlees is ziekmakend… ja, soms

Rauw vlees is ziekmakend… ja, soms

Leestijd
7 minuten
Tot nu toe gelezen

Rauw vlees is ziekmakend… ja, soms

do, 01/18/2018 - 12:32

Net zo voorspelbaar als de discussies rondom Zwarte Piet en vuurwerk is die rondom vers voeren en brokken, elk jaar duikt de discussie wel weer op. Nu, begin 2018, is het de wetenschappelijke publicatie van Paul Overgaauw  (Zoonotic bacteria and parasites found in raw meat-based diets for cats and dogs). 

De conclusie was duidelijk, er werden bacteriën gevonden die mogelijk overdraagbaar zijn van dier op mens, en die bacteriën kunnen ziektes verspreiden. In de woorden van de onderzoekers:  “The results of this study demonstrate the presence of potential zoonotic pathogens in frozen RMBDs that may be a possible source of bacterial infections in pet animals and if transmitted pose a risk for human beings. If non-frozen meat is fed, parasitic infections are also possible. Pet owners should therefore be informed about the risks associated with feeding their animals RMBDs.”  Let op, potentieel gevaarlijke bacteriën die mogelijk een bron kunnen zijn en een risico kunnen vormen.

Met alle respect voor onderzoeker Overgaauw, een “als dan”-conclusie zoals hier gesteld wordt in de mainstream media al snel drama. En Overgaauw lijkt graag te roepen dat iets ernstig is. Een besmet pakket hazenvlees afgelopen zomer zorgde bijkans voor een landelijke paniek, en ook zijn uitspraak “een hond is bed is zo smerig” haalde de pers.  Zeer waarschijnlijk heeft Overgaauw dat in een uitgebreide context gezet, maar deze stelling stond toch echt in de kop van het artikel. Waarna de discussie losbreekt en de nuance uit het gezicht wordt verloren.

Want de conclusie van dit onderzoek was even simpel als waar. Ja, voor mensen (en dieren) met een wat zwakkere weerstand kleven er risico’s aan rauw vlees, zeker als we onvoldoende maatregelen nemen om hygiënisch ermee om te gaan. Een andere voedingsdeskundige, Esther Hagen-Plantinga, zei daarover (Dogzine nummer 3, 2017): "Je moet in bepaalde situaties wel voorzichtig zijn. Gelukkig zien we relatief weinig problemen met besmette voeding met bacteriën. Maar heb je een gezin waarin iemand door omstandigheden een  verminderde weerstand heeft, bijvoorbeeld door chemotherapie of een zwangerschap, dan moet je je wel afvragen of het voordeel van KVV, een voordeel dat niet eens bewezen is, wel opweegt tegen de potentiële risico's van een besmetting door een gevaarlijke bacterie die in rauw vlees zit. (…) als je iemand in je gezin hebt die extra risico loopt, dan moet je KVV gewoon niet doen, er zijn heel goede veilige alternatieven.”

De aantallen bacteriën die gevonden werden in een aantal producten (de complete lijst van geteste producten is ons onbekend) volgens de onderzoekers: “Resultaat van ons onderzoek was dat 23% van de producten besmet was met E-coli O157. Deze bacterie kan nierfalen bij mensen veroorzaken. Daarnaast was 80% van de producten van zeven merken besmet met antibiotica-resistente E. coli. Verder vonden we verschillende Listeria-bacteriën in meer dan de helft van de producten. Tenslotte was 20% besmet met Salmonella, 23% met Sarcocystis en 6% met Toxoplasma gondii.'  Dat klink dramatisch, en zou ook zeker niet zo moeten zijn.  Maar weten we wel wat we zelf zoal weg-eten?

Wie van u – vegetariërs uitgezonderd - eet niet graag een broodje of toastje filet americain? Zeker tijdens verjaardagen staan dergelijke toastjes gerust een uurtje of zo in een warme kamer. En juist, er is geen vleessoort –conclusie van het RIVM- waar zoveel potentieel ziekteverwekkende bacteriën opzitten als filet americain, zeker na een paar uurtjes buiten de koelkast te zijn geweest. De consumentenbond deed enkele jaren geleden onderzoek: “1 Gram filet americain bevatte in de supermarkt 100.000 bacteriën, de verse bij de slager tot 70 miljoen bacteriën!  Per gram! Lang niet allemaal ziekmakend natuurlijk, maar ook de in dit recente onderzoek genoemde antibiotica-resistente E.Coli-bacterie werd gewoon aangetroffen.  Het broodje kipfilet, ossenworst, het rundertartaartje… stuk voor stuk wemelen ze van de bacteriën. Zeker als u die bij de supermarkt koopt, op een mooie zomerdag rustig met de producten naar huis fietst, ze nog even op het aanrecht laat voor ze de koelkast in gaan…  nu ja, u snapt het.  Weliswaar bevat rauwe kip veruit de meeste bacteriën, maar kip wordt vrijwel altijd gebakken of gekookt, terwijl rundvlees (en kalfsvlees, dat nog meer bacteriën bevat) vaak rauw of “rare” gegeten wordt, denk maar aan Carpaccio of een broodje tartaar.

Is dit nu een pleidooi om maar volop rauw vlees te eten? Nee, zeker niet. Wie in huis mensen of dieren met een verminderde weerstand heeft, zwangeren, mensen die chemotherapie krijgen bejaarde mensen of heel jonge baby’s, die doet er verstandig aan om voorzorgen te nemen.  Dus even geen filet americain of ossenworst, en de hond misschien maar even op droge brok. Voor wie een normaal huishouden heeft, geen zorgen. Maar hygiëne blijft voorop staan. Dus ons vlees en het hondenvlees moet gewoon zeer goed gekoeld zijn, en we blijven voorzichtig met honden die ons likken. Niet uit angst, maar omdat het gewoon hygiënischer is. Onze hond heeft een heel wat zuurdere maag dan wij (gemiddelde Ph 1,05 -2,2, heel erg zuur dus, en bij honden die alleen rauw vlees eten is dat gemiddeld nog zuurder dan bij brok-honden. Wij zitten als mens tussen de 1,5 en 3,5) en dat zuur maakt korte metten met Salmonella en andere bacteriën. Natuurlijk, een paar overleven er zeker, en dus moeten we niet gaan rommelen met onze blote handen aan poepresten. Handen wassen is het devies. Maar rauw voeren met hygiënische voorzorgen is niet gevaarlijker dan brok. Ook niet noodzakelijk beter, honden kunnen het ook heel goed doen op brok. De ene hond is de andere niet, net zoals sommigen van ons het heel aardig doen op vijf dagen fastfood terwijl anderen er al direct een flinke maagpijn van oplopen.

Amerikaans onderzoek in 2007 heeft al aangetoond dat het toevoegen van (natuurlijke) bacteriofagen, bacteriebestrijders, aan rauw voor het aantal bacteriën (vooral salmonella) effectief vermindert.  Wel is ook gevonden dat honden die voeding besmet met salmonella eten, deze in een aantal gevallen ook weer (levend) uitscheiden. De hond heeft nergens last van, maar via uitwerpselen kan salmonella wel verder verspreiden. 


Uiteraard hebben we ook de rauwvoer-fabrikanten gevraagd naar hun mening over dit onderzoek. KIVO-petfood neemt de hygiëne bij productie - net als alle anderen door ons bevraagde bedrijven - zeer serieus. “Wij laten ons vlees iedere maand testen op deze bacteriën. Ieder maand krijgen wij positief bericht van het laboratorium dat er geen schadelijke bacteriën in zitten. Ook staan wij onder toezicht van NVWA en ik kan je vertellen dat die streng zijn. In vlees zitten altijd bacteriën. Maar zoals in dit onderzoek omschreven wordt, zitten er in het hondenvoer zowat alle schadelijke bacteriën die er zijn. Dat klopt natuurlijk niet, want alle versvlees-verwerkingsbedrijven in NL staan onder dezelfde controle van het NVWA waar wij ook onder staan. Als het echt daadwerkelijk zo slecht zou zijn zou de overheid al lang maatregelen hebben genomen of een verbod doen op het voeren van vers vlees.”

Ook Tinlo (BARFmenu) is zorgvuldig. “Ook rauw vlees voor hond of kat kan, evenals rauw vlees bedoeld voor menselijke consumptie, besmet zijn met bepaalde bacteriën. Alle door ons verwerkte componenten zijn goedgekeurd en veilig bevonden voor menselijke consumptie, daarnaast worden wij streng gecontroleerd door de NVWA. Ook worden door ons regelmatig samples ter onderzoek naar het laboratorium gestuurd. “ In de consumentenbrochure geeft Tinlo ook uitgebreid weer hoe om te gaan met rauw vlees, om ook thuis de hygiëne te bewaren.

De fabrikant van Jachtinstinct is even duidelijk. “De berichtgeving over het voeren van KVV en BARF is vaak (te) negatief. De meningen van hondeneigenaren over het voeren van KVV en BARF zijn vaak juist (te) positief. De waarheid zal, zoals vaak het geval is, écht in het midden gevonden moeten worden. Er zijn voordelen én nadelen. Een ieder zal steeds zelf een verstandige afweging moeten maken. Rauw vlees bevat bacteriën. Dat is op zich helemaal niet erg. Sterker nog, een hond kan hier veel beter tegen dan een mens. De spijsvertering van een hond is, net als bij zijn voorvader de wolf, sterk gericht op het eten van vlees (met bacteriën). Dit neemt niet weg dat vlees ook verontreinigd kan zijn, bijvoorbeeld door een overdaad aan (schadelijke) bacteriën. De meeste KVV-producenten zullen niet snel risico's nemen met de voedselveiligheid, niet alleen vanuit ideële overwegingen, maar ook omdat ze met een (te) lage kwaliteit KVV hun eigen onderneming opblazen. Dit neemt niet weg dat de controle op de KVV-productie best nog wel wat te wensen overlaat. Het is mijns inziens zinvol dat er aandacht voor het thema is. Wellicht is een groter gevaar van het voeren van vers vlees dan het hygiënerisico, dat mensen soms veel te eenzijdig voeren, waardoor een pup niet goed groeit of een volwassen hond gezondheidsproblemen ontwikkelt. Wij raden aan om ten minste vier soorten vers vlees af te wisselen in een periode van twee weken en om regelmatig gezondheidschecks te doen.”

Ook de fabrikant van Herby versvoer is duidelijk. “Ons bedrijf staat onder streng toezicht van de NVWA en wij zijn verplicht om regelmatig zelf vlees in een laboratorium te testen. Daar komen ze soms geheel onverwachts op controleren dus is het belangrijk alle zaken op orde te hebben. Het spreekt voor zich dat wij de hygiëne hoog in het vaandel hebben. We werken met schone machines en apparaten en werken in een koele, gereinigde ruimte. Wij werken liefst met vers vlees dat niet al een keer bevroren is geweest. Ons vlees wordt gemengd en in worsten geperst. Daarna gaat het in een shockvriezer waar het bijzonder snel wordt in gevroren. Dit beperkt ook de kans op bacteriën. Voorts wordt een bestelling voor de klant in onze vriezer van -20 ingepakt en van daaruit gaat het in onze vriesbus, waarmee het naar de klant afgeleverd wordt. De klant krijgt de worsten dus diepgevroren binnen. Ons advies aan de klant is de worsten in de koelkast te laten ontdooien en uiteraard niet meer terug te vriezen.”

Tot slot nog een reactie van Darf, ook daar herkent men zich niet in het onderzoek. “Wij kopen alleen spullen in bij gecertificeerde bedrijven. Dwz met een goedgekeurd haccp brc ISO of vergelijkbaar systeem. Bij ons heeft alle aanvoer een duidelijke herkomst en de grondstoffen zijn tot aan ons laatst bekende afleveradres terug te traceren. Van  al onze geproduceerde producten  nemen wij zelf monsters die we in eigen lab onderzoeken. Salmonella hebben wij gelukkig nog nooit gevonden en andere bacteriën blijven door goede koelketens en bewaartechnieken ook binnen de geldende marges. Helaas is het zo dat ook in brokken deze bacteriën aangetroffen worden maar dat is geen nieuws.”

Opvallend is dat geen van de door ons bevraagde producenten door ofwel het RIVM ofwel de Universiteit Utrecht is geïnformeerd over het onderzoek, dan wel in kennis is gesteld of hun producten meegetest zijn. Daarnaast is er ook twijfel over hoe het onderzoek gebracht is. “Wij verwachten dat de grote marktleiders in droogvoer voelen dat ze marktpositie aan het verliezen zijn omdat steeds meer mensen vers vlees gaan voeren omdat het beter is voor de hond/kat. Ze proberen waarschijnlijk paniek te zaaien onder versvlees gebruikers en ze zo weer terug te krijgen. Zeer jammer dat dat op deze manier gaat…” 

Desondanks, ook deze discussie zal zeker volgend jaar, en het jaar er op, weer terugkeren.  Voor wie zijn hond rauw vlees geeft, neem hygiëne in acht, dan is het risico klein. Voor wie brok voert, ook daarmee krijgt de hond (mits van voldoende kwaliteit) een prima maaltijd.  En voor wie filet americain lekker vindt…  gewoon blijven eten, maar denk ook hier aan de juiste voorzorgen.

bron

Faculteit Diergeneeskunde wil bewustwording risico’s rauwvlees dieet